یکی دیگر از رقص های اصیل آذربایجانی می باشد که از زمان های بسیار دور جنگجویان و پهلوانان برای نشان دادن مهارت های خود و داشتن ویژگی چابکی به ایفای آن می پرداختند.معمولا ایفا کنندگان این رقص افراد جوان می باشند. این رقص مختص مردان می باشد.
با توجه به نام این رقص می‌توان دریافت که این رقص مختص به پهلوان آذری زبان می باشد.
این رقص را معمولا افراد جوانی که دارای ویژگی های افراد پهلوان می باشند، انجام می دهند.
حرکاتی که این رقص شامل می‌شود دارای حرکاتی تند و قدرتی می باشد، بنابراین باید افرادی این رقص را انجام دهند که دارای قدرت بدنی قوی باشند و از سلامت جسمانی برخوردار باشند. بنابراین اکثر پهلوانان می‌توانند به انجام آن بپردازند.
افرادی که به این رقص می پردازند باید به قدری چابک باشند که بتوانند از پس حرکات تند و سریع این رقص بر بیایند. در واقع برای اجرای این رقص باید مهارت کافی را داشت و هر فردی از پس اجرای آن بر نمی آید.
نمی توان به هر کسی لقب پهلوان را داد، افرادی که از قدرت بدنی و چابکی و سلامت جسمانی برخوردار می باشند، می‌توانند چنین لقبی را به خود اختصاص دهند و از آنجایی که این رقص نیز به اسم پهلوانان شناخته شده است، باید افرادی که دارای چنین ویژگی هستند به ایفای آن بپردازند.
آهنگی که برای ایفای این رقص پخش می شود، آهنگ فردی به نام آبیله جعفر اوف میباشد.
در این رقص داشتن ویژگی چابکی و مهارت بسیار پررنگ تر از داشتن ویژگی قدرت می باشد و بیشتر از آن به چشم بینندگان دیده می شود.
بیشتر مناطق آذربایجانی به چنین رقصی علاقه دارند و آن را اجرا می‌کنند ولی اگر بخواهید منطقه‌ای را که این رقص در آن متولد شده است را بشناسید باید بگوییم که زادگاه این رقص کوه‌های منطقه شکی میباشد.
این رقص یکی از رقص های آذربایجانی میباشد که از قدیم الایام وجود داشته است.
نام این رقص یعنی توراج، مربوط به پرنده شکاری و زیبای کوهستانی میباشد.این پرنده را معمولا می توان در کوه های سبلان پیدا کرد.
در این رقص می‌توان ملایمت و زیبایی را با جان و دل حس کرد.آهنگ این رقص غم انگیز و سوزناک می باشد و دارای ریتمی آهسته است و این رقص بر روی مقام ماهور میباشد.
افرادی که به این رقص می پردازند با حرکات خود به تداعی روایتی می‌پردازند که در آن روایت پرنده ای به نام توراج با حرکت آهسته خود به پرواز خود ادامه می دهد که ناگهان شکارچی آن را نشانه می‌گیرد و به زخمی شدن این پرنده منجر می‌شود و پرنده مدام ضعیف تر و بی حال تر می‌شود و حرکاتش آرام تر می شود و به سمت زمین سقوط می کند و بی حال و بی رمق بر روی زمین می‌افتد ولی ناگهان انرژی خود را دوباره به دست می‌آورد و شاد و خوشحال و با نشاط از زمین بلند می شود تا به پرواز خود ادامه دهد و با روحیه بالا به پرواز خود میپردازد و با چرخش هایی دور میزند و شادی و خوشحالی خود را بروز میدهد.
در واقع رقاص ها با حرکات خود تمامی این حکایت را برای بینندگان به نمایش می‌گذارند.
این رقص برای خود قوانین و اصولی دارد و بدون دیدن آموزش های لازم نمی توان به ایفای این رقص پرداخت.
این رقص می‌تواند بینندگان خود را تحت تاثیر قرار دهد، چرا که رقاص ها با مهارت خاصی به ایفای این رقص می پردازند و همچنین با اهنگ سوزناکی که دارد می تواند این تاثیر را چندین برابر نماید.
تاریخ پیدایش این رقص حدود قرن نوزدهم می باشد.
این رقص نیز از رقص های بومی می باشد و از زمان های بسیار دور به ایفای این رقص پرداخته می شد. این رقص به نام دره ای به نام اوزون دره اختصاص یافته است.
کلمه اوزون در زبان آذربایجانی به معنی بلند می باشد.
این دره در منطقه‌ای از آذربایجان به نام قره باغ جای گرفته و از یک طرف این دره را روستایی به نام گوی تپه گرفته است و طرف دیگر آن توسط آق دام محصور شده است.
معمولاً ایفا کنندگان این رقص را بانوان آذربایجانی تشکیل می دهند.
البته می‌توان این رقص را به نوعی رقص عروسی ها هم نامبرد. چرا که عروس خانم ها در مراسم جشن عروسی خود ایفا می‌کنند و حتی داماد نیز می‌تواند عروس خانوم را در این رقص همراهی کند.
از آنجایی که آهنگ این رقص آرام و گوش نواز میباشد، بنابراین از لطافت و زیبایی خاصی برخوردار می باشد.
برخی از حرکات این رقص مشابه رقص لزگی می باشد که نمونه‌ای از آن حرکات مشابه، رقص روی نوک پا می باشد. ریتم این رقم نیز بسیار شبیه رقص لزگی میباشد.
درگذشته این رقص، فقط توسط عروس خانم ها انجام می‌شد و داماد آن را همراهی نمی کرد. به طوری که در پایان عروسی رسم بود که خانواده داماد به نواختن آهنگی با ابزار آلات موسیقی به نام قارمون و قاوال می پرداختند و عروس هم رقص ازون دره را ایفا می‌کرد و خاطره از یاد نرفتنی را در ذهن افراد بر جا می گذاشتند. ولی امروزه آقا داماد هم عروس خانوم را در این رقص می‌تواند همراهی کند و این خاطره را ماندگارتر نماید.
هر رقصی از رقص های آذربایجانی می‌تواند رقصی خاطره انگیز به شمار بیاید و این رقم نیز از این امر مستثنی نمی باشد.
آموزش رقص آذربایجانی و لزگی در تبریز
