این رقص یکی دیگر از رقص های جذاب و زیبای آذربایجانی می باشد که با دوریتم متفاوت، هم برای مردم می‌تواند مناسب باشد و هم برای زنان.
اگر ریتم تند تمپو نواخته شود، این مردان هستند که باید به ایفای رقص و نمایش هنر خود بپردازند و با اجرای یک رقص تند و سریع این ریتم را همراهی نمایند.
نوع دیگری که دارای ریتمی آرام و گوش نواز می باشد، زنان را مجاب می کند که به ایفای نقش خود بپردازند و رقصی ملایم و آرام و ظریف، را از خود برای تماشاگران به اجرا در می آورد.
از اسم این رفتنم معلوم است که این رقص مخصوص عروسی می باشد.
معنای توی در زبان آذربایجانی عروسی می باشد.
این رقص را به صورت گروهی انجام می دهند و زنان و مردان با همدیگر به ایفای آن می پردازد. رقص توی شباهت زیادی به رقص یاللی دارد به صورتی که پاهای افراد رقصنده در این رقص، مهم ترین نقش را برعههده گرفته اند و افراد قدم هایی با سرعت و در یک جهت بر می دارند.
این رقص از نظم خاصی برخوردار است.
افرادی که در آذربایجان این رقص را ایفا میکنند، معمولاً در دستشان نیز مشعل های سوزان را نگه می دارند.
معمولاً این رقص را اقوام داماد و عروس در مقابل وسیله حمل عروس (که در قدیم این وسیله درشکه بود ولی امروزه خودرو می باشد)، به ایفای این رقص می پردازند.
این رقص یکی از رقص های آذربایجانی می باشد که به دختران اختصاص داده شده است.
آهنگی که برای این رقص نواخته میشود، ریتمی آرام دارد و زنان و دخترانی که در حال ایفای این نقش می باشند، با حرکات ظریف و آرام بدن و مخصوصا دستان خود، یک رقص ظریف و زیبا را برای تماشاگران اجرا میکنند.
این رقص نیز از جمله رقص های آذربایجانی می باشد که از اصالت زیادی برخوردار می باشد. نامی که برای این رقص گذاشته شده است، از قبیله ای در سرزمین آذربایجان گرفته شده است. این قبیله از قبایل بسیار قدیمی آذربایجان می بود که ییلاق و قشلاق می‌کردند و انواع مکان ها مثل زمین های قره باغ، شاماخی، شکی را متناسب با آب و هوای گرم و سرد تابستان و زمستان برای ییلاق و قشلاق کردن خودشان انتخاب می کردند.
این رقص نیز مختصاین قبایل می باشد و به همین دلیل به نام خودشان ثبت کرده اند.
این رقص را هم زنان می توانند انجام دهند و هم به صورت مختلط توسط زنان مردان اجرا می شود.
نوع اول این رقص که توسط زنان اجرا میشود، رقصی آرام و لیریک می باشد.
نوع دوم آن که سرعتی متوسط دارد و توسط زنان و مردان انجام میشود. نوع دوم بیشتر در مناطق نخجوان و شکی رواج دارد.
این رقص از رقص های حرفه ای به شمار می آید و برای اجرای آن باید تمرینات زیادی شود چراکه حرکات سختی را برای ایفای این رقص باید انجام داد.
برای مثال حرکاتی مانند سیندیرما و دیسکینمه.
اکثرا این رقص را گروه هایی انجام می دهند که به صورت حرفه‌ای در کار اجرایی رقص آذربایجان می باشند.
یکی دیگر از رقص های آذربایجانی که از رقص های بومی می باشد، رقص جنگی است.
این رقص از رقص های کهن این مرز و بوم می باشد و حرکاتی که در این رقص ایفا می شود به نوعی جنگ و جنگاوری را تداعی می‌کند و تشویق افراد به جنگ را به همراه دارد.
از آنجایی که جنگاور بودن افراد، با حرکات و ویژگی‌های خاصی همراه است ، این رقص نیز با حرکات مشابه ، حرکات و ویژگی های جنگاوری را برای افراد یادآور میشود و آنها را به جنگاوری و دلاوری دعوت می نماید.
ویژگی های این رقص به رقص قایتاغی و هالای بسیار نزدیک می باشد.
همانطور که بیان شده بسیاری از رقص های آذربایجانی جزو دسته رقص هایی می باشد که به جنگ و جنگاوری و پهلوانی اشاره دارد و این رقص نیز چنین دسته هایی می باشد.
این رقص نیز از دسته رقص هایی میباشد که در عروسی ها ایفا می شود و معمولاً تمام افرادی که در عروسی شرکت دارند و از افراد نزدیک به عروس و داماد می باشند، میتوانند در این رقص شرکت داشته باشند. حتی خود عروس و داماد نیز در این رقص شرکت می کند.
در اصل این رقص مختص زنان و دختران می باشد و آهنگی که برای این رقص نواخته میشود، بیشتر متناسب با زنان و دختران میباشد.
این رقص را به صورت انفرادی انجام نمی‌دهند و تمام جذابیت آن به این است که به صورت گروهی ایفا شود.
آن هم در یک گروه واحد نه، بلکه باید دو گروه از افراد برای ایفای این رقص تشکیل شود و در دو صف جداگانه به ایفای آن بپردازند.
ویژگی خاصی که در این رقص وجود دارد و منحصر به فرد می باشد، این است که رقصنده های شرکت کننده در این رقص علاوه بر ایفای رقص خود، باید بعد از هر بند آواز به صورت نوبتی، با صدای بلند و به صورت کر، واژه جهری بی یم را تکرار کنند.
واژه جهری که در زبان آذربایجانی به کار میرود به معنی نخ ریسی از پشم میباشد.
این رقص نیز از جمله رقص های آذربایجانی می باشد که از قدمت بالایی برخوردار می باشد.
رقصی دیگر از رقص هایی که مختص زنان و دختران می باشد، رقص چاتتادی می باشد.
البته در بعضی مواقع دیده میشود که این رقص را مردان نیز انجام می دهند ولی بیشتر متناسب با زنان و دختران می باشد، چراکه آهنگی آرام و آهسته دارد و زنان میتوانند با حرکت ظریف بدن خود، رقصی هماهنگ با این ریتم آهنگ را داشته باشند.
این رقص نیز یکی دیگر از رقص هایی می باشد که بسیار قدمت بالایی دارد و از آنجایی که این رقص در شکی و زاکاتالا خلق شده است، از جمله درقص های بومی به حساب می آید.
معنی لغوی چاتتادی، زهر ترکیدگی میباشد.
این رقص نیز از رقص های بسیار قدیمی مربوط به اهالی آذربایجان می باشد.
آهنگ و حرکات این رقص به گونه ای می باشد که همه افراد در هر دو جنس زن و مرد و هر نوع سنی می توانند به ایفای آن بپردازند و محدودیت خاصی در این مورد برای این رقص وجود ندارد.
این رقص جزو رقص های قدیمی و سنتی اهالی آذربایجان می باشد و آن هم با تمپو سریع اجرا می شود.
این رقص همچنان انعطاف پذیری بسیار بالایی دارد به طوری که رقصنده می تواند نسبت به ریتم آهنگ نواخته شده، حرکات خاصی را طراحی نماید و رقص های خاصی را ایفا نماید.
ترتیباتی که برای اجرای این رقص انتخاب می شود نیز متنوع می باشد و از قانون خاصی تبعیت نمی کند.
منطقه ای که این رقص در آن مشهور میباشد و به ایفای آن بسیار اهمیت می‌دهند، منطقه قاخ آذربایجان می باشد.
حرکاتی که در این رقص ایفا می شود بسیار ساده و راحت می باشد و هر کسی می‌تواند به ایفای آن حرکات اقدام نماید. حتی افراد مسن.
معنای لغوی ساری باش، مو زرد می باشد و در آذربایجان به صورت Saribaş نوشته می شود.
آموزش رقص آذربایجانی و لزگی در تبریز
