با توجه به اینکه لباس محلی هر منطقه نشانگر هویت و ملیت آن منطقه می باشد، آذری زبان ها برای خود لباس مخصوص دارند و با پوشیدن این لباس ها هویت خود را برای بقیه مردم نمایان می کنند.
از آنجایی که این کشور در مسیر جاده ابریشم میباشد و تجارت پارچه و ابریشم در این کشور رواج دارد، معمولا لباس های با کیفیت بالا و بسیار زیبایی می پوشند که در برخی از لباس ها از پارچه هایی استفاده می شود که بسیار گرانبها می باشد. ابریشم یکی از این پارچه ها گران بها می باشد که معمولا در لباس های محلی این کشور استفاده می شود.
در کشور جمهوری آذربایجان چندین نوع لباس محلی وجود دارد که لباسهای محلی زنان این مرز و بوم بسیار شیک و معمولا گران بها می باشد.
لباس های سنتی که زنان در این کشور می پوشند عمدتاً دارای دو تکه است که شامل لباس زیرین می باشد که معمولاً در بین همه زنان مشابه هم می باشد و لباس رویی که بسته به شرایط مالی افراد با تزیینات متفاوتی همراه است.
هر چقدر فردی وضعیت مالی بهتری داشته باشد، تزیین لباس آن فرد که معمولاً شامل مهره های طلایی، نقره ای و کمربند چرمی می باشد، نیز بیشتر خواهد بود.
هر کدام از شهرهای کشور آذربایجان برای خود لباس محلی مخصوصی دارند ولی در کل شبیه هم هستند.
معمولا در همه آنها لباسشان شامل یک پیراهن بلند و یک کت کوتاهی که از روی آن می پوشند و نامش ارکالیک می باشد.
ولی لباس شهر نخجوان کمی با دیگر مناطق متفاوت میباشد و شامل یک شلوار گشاد با دامن های کوتاه و بلند می باشد.
سرپوشی که زنان اهالی مناطق آذربایجان از آن استفاده می کند، نامش کلاگایی می باشد که جنسش از ابریشم است. این سرپوش به گونه ای می باشد که هم می‌تواند فرد را از سرما محافظت نماید و هم از گرمای آفتاب تابستان. این روسری بلند می باشد و کاملا از سر فرد را می پوشاند.
لباس هایی که این اهالی به تن می کند به قدری رنگ های شاد و زیبا دارد که وقتی به آن لباس ها نگاه می کنید، انگار یک منطقه با طبیعتی زیبا می بینید و به همین دلیل این لباس ها را هم نمادی از طبیعت و زندگی می نامند.
البته امروزه دیگر از این لباس ها به اندازه ای که سالهای قبل از آن لباس ها استفاده می شد، استفاده نمی شود و متاسفانه لباس های اهالی کشور آذربایجان هم به لباس های مدرن تغییر یافته است.
ولی چقدر زیبا بود اگر هر کشور و منطقه ای، از لباس محلی خود استفاده می‌کرد و اینقدر همه افراد لباس های شبیه به هم نداشتند.
ولی مردم روستا و عشایر هنوز هم به استفاده از این لباس ها پایبند هستند و اصالت خود را حفظ کرده اند.
چادرا، چپی، عرقچین، روسری، چالی، شال، چارقد
تومان، کوینک، دون، یل، جلیقه، شلته
گالش، چاروق، جوراب، قوندارا، قیرمیزی باشماق
در همه کشورها لباس مردان، نسبت به لباس زنان از تنوع کمتری برخوردار میباشد و از تزیینات زیادی برای لباس هایشان استفاده نمی‌کنند.
جنس لباس مردان آذربایجانی معمولا از مخمل، ترمه، ابریشم، حریر، تافته، فاستونی، متقال، ک‌ودری،چیت و مل مل می باشد.
قیمت این پارچه ها بسیار با هم متفاوت می باشند برای مثال ابریشم و حریر از پارچه های گران قیمت می باشند و متقال و چیت از جمله پارچه هایی میباشند که قیمت آنها پایین است. بسته شرایط مالی، افراد یکی از این نوع جنس ها را برای دوخته لباسشان انتخاب می کنند.
از آنجا که هوای مناطق آذربایجان سرد می باشد بنابراین معمولا افراد آذری از لباس های زیادی برای پوشاندن بدن خود استفاده می کنند.
تزییناتی که برای لباس مردان آذربایجانی استفاده می شود، بته و جقه و نقش و نگار می باشد.
کلاه پوستی، کلاه پهلوی، کپی، کلاه لبه دار، کوچه بورک،کامپابورک، دورگه برک، عرقچین، شپو
گیمه، بی غب کوینک، آغاز کوینک، کوینک، پنجه، ستیره، آرخایق، پالتون، کورک، اووماشال، روباشاکا، دن یا اویما دن
لب چین یا دولاما، گلاسه باشماخ، تک گون، چاروق، چوست
این لباس ها به قدری برای اهالی آذربایجان ارزشمند می باشد که حتی رقص آذری که مخصوص این اهالی می باشد را نیز با لباس سنتی خودشان ایفا می کنند.
لباس هایی که زنان این مرز و بوم به تن می‌کند حاکی از سن و وضعیت تأهل آنها نیز می باشد. معمولا دختران این مرز و بوم لباس هایی با تزیینات بیشتر و رنگ های شاد تری داشته باشند را می پوشند و زنان از تزیینات کمتری برای لباس هایشان استفاده می‌کنند و رنگ هایی مورد استفاده برای لباس آنها، رنگ هایی تیره تر و به اصطلاح سنگین تر می باشد.
با اینکه لباس محلی و سنتی آذری زبانان در پوشش‌های عادی آنان دیگر رواج چندانی ندارد، ولی هنوز هم برای نشان دادن اصالت خود، در رقص های آذری از لباسهای محلی و سنتی خودشان استفاده می کنند که زیبایی رقص را دو چندان می‌کند.
از آنجا که هر لباس محلی نماد آن منطقه می باشد، بنابراین آذربایجانی ها هم بدین شکل به نمایش هنرنمایی رقص مناطق خود می‌پردازند.
در ادامه مقاله قصد این را داریم که هر یک از اجزای لباس محلی آذربایجانی ها را که در رقص های آذری نیز از آنها استفاده می کنند را به شما معرفی نماییم.
برک نوعی سرپوش می باشد که در لباس زنان آذری زبان، گذاشتن آن بر سر رواج دارد. در واقع برک نوعی کلاه می باشد.
برای این برکها زنان بسته به شرایط و وضعیت مالی خود، تزییناتی را آویزان می‌کنند که این سرپوش را زیباتر می نماید.
چارقد نوعی روسری می باشد که از انواع سرپوش زنان به حساب می‌آید.
معمولاً آن را از روی برک بر سر می کنند.
نحوه سر کردن چارقد به این صورت می باشد که اول آن چارقد مربعی شکل را به صورت مورب تا میزند و سپس بر سر می‌اندازند.
برای اینکه زنان مسن در نگهداری چارقد بر سر خود دچار مشکل نشوند، از سربندی به نام یایلیق استفاده می کنند.
نوعی رویی لباس می باشد که معمولا از اجناس گران قیمت مثل ابریشم برای دوخت آن استفاده می کنند.
طراحی این لباس خاص می باشد به نوعی که دارای آستین های گشاد است و بدون یقه و باز دوخته میشود که می‌تواند زیبایی لباس زنان آذری را بیشتر نمایان کند.
یکی دیگه از اجزایی که در لباس محلی و سنتی زنان آذری زبان استفاده می شود و در نوع خود منحصر به فرد میباشد، جبکن است.
جبکن را از روی کوینک می پوشند.
این تن پوش معمولا جنس ابریشمی و مخملی دارد و آستر داشتن آن نیز ویژگی دیگر این لباس می باشد.
آستین‌های این لباس نیز طراحی ویژه‌ای دارد و باعث شده است که این لباس به خاطر داشتن این آستین ها به نام شود، به طوری که این لباس آستین های بلندی دارد که از شانه تا پایین حالتی شل دارد و انتهایش با اشکال متفاوت تزیین شده است.
یکی دیگر از اجزای لباس محلی زنان آذربایجان آرکالیک می باشد که تنوع این لباس از نظر رنگ و مدل بسیار زیاد میباشد.
این لباس در گذشته از روی کوینک پوشیده می شد و طراحی این لباس بدین شکل است که مانند کت جلو باز میباشد و دارای دکمه هایی می باشد که برای بستن جلوی لباس از آنها استفاده می شود و آن دکمه ها کار را برای پوشیدن این لباس از روی لباس دیگر راحت تر می کند.
آستین های این تن پوش نیز از شانه تا آرنج تنگ میباشد و از آرنج به بعد گشاد میشود.
اجزای لباس محلی مردان آذربایجانی نیز بسیار می باشد که برخی از معروف‌ترین آنها را در این قسمت بیان میکنیم.
نوعی از سرپوش های سنتی مردان آذربایجان می باشد که در دسته کلاه هایی می باشد که به آنها برک یا پاپاخ گفته می شود.
این مورد نیز یکی دیگر از برک یا همان کلاه مردان آذری می باشد که از الیاف پشم گوسفندی برای تهیه آنها استفاده می کنند.
یکی از تن پوشه های مردان آذری کوینک میباشد که رنگ آن سفید است و یقه ای که برای آن طراحی می کنند یا به حالت یقه گرد می باشد یا یقه آخوندی.
آستین های این تن پوش نیز بلند می باشد و تا مچ مردان را می پوشاند.
یکی دیگر از تن پوش های مردان آذری است که مانند کت می باشد، ولی بلند است و تقریباً تا زیر زانوی مردان را می پوشاند.
از این کت ها در دوره قاجار بسیار استفاده می کردند.
کفش هایی که این مردان می پوشند نیز منحصر به فرد می باشد که معمولاً از پوست گاومیش آنها را تهیه می کنند و به آنها گالش یا چاروق می گویند.
آموزش رقص آذربایجانی و لزگی در تبریز
